Tulai khawvel-ah rambung le
inzawmkhawm pawl hrang hrang in an ikhukpui tak chu mimal zalenna hi a nih.
Mimal zalenna hi mihriem khawtlangnun inṭan tira a la hlawtling tak a nih.
Mihriem hmasawnna a um chun zalenna a um tei tei hlak. Khawvel dana chun
mihriem zalen ei nuoma, khuopdena/ suok nina ei theida. Amiruokchu zalenna hi
inzawm thumal a na, a khat chauin a ngir suok thei nawh. Mawphurna le
inkawptlat a nih. Khawtlangnun in mimal zalenna tamtak midanghai zalenna a
sukbuoi nawna dingin a khuopde. Mimal zalenna a ni ruol ruolin midanghai
zalenna in a mi khuopde. Zalen taka um ding chun mani mawphurna hlensuok ding a
nih. Hi hi a nih zalenna diktak chu.
Khuo pakhat a hin khawtlang
ṭhuoituhai leh hriltlangna an nei laiin Thanga chun a nuomdan ang taka um thei
di’n ngenna a hni a. A nuomdan ang taka um thei di’n phalna an pek bawka. “I
nuomdan ang taka I um phat iengpo khawm I chungah tlung sien kan mawphurna a um ta naw ding” ti’n thu an incha nghe
nghe. A zuruiin vaihai leh buoina a siema, a chungthu bawzuitu ding tukhawm an
um ta nawh. Thanga’n zalenna chu khupdena tamtak le inzul a nih ti a hrietsuok.
English Poet John Milton chun hienghin a lo hril “When people cry freedom, then
they mean to be unrestrained, self-willed or indisciplined, because one has to
be wise and good before being able to love freedom’”
Zalenna umzie chu mani
khuokhirna/ mani thununna hnuoia hring a nih. Mihriem changkangna dinga
lungphum pawimaw tak chu zalenna hi a nih. Zalenna hin mihriem mawphurna an
hriettir hlak. Hi mawphurna hi mimal chaua khum an nawh, khawtlangnun khawm a
huomsa. Ei hriet ding pawimaw tak chu mimal zalenna mi ta dinga chimum a kai
phat zalenna a ni thei ta ngai nawh.
Ngirhmun uksaklo/ ngaitha
chu zalenna ti a nih ngai nawh. Mihirem zalen chu lungril ngar, ṭhangsalo or
kil kahat um a nih ngai nawh. Zalenna chu mani nuom zawng tak thaw a nih ngai
nawh. Buoina tlung hlak a tih khopdena bo chun. Zalenna umzie chu lungril
inthuk taka ngaituo nuomna le dan ang
taka chang/ um a nih. Mihriem zalen chu mawphurna hlensuok mi a ni ding a nih
asanchu a thilthaw le ngaituona po po mawphurtu a ni ding. Great Thinker Kant
kha sungril taka zalen lo ni ngei a tih hi tawngkam a saksuok khan “The price
of freedom is eternal violence”.
“Ka hrinngnun a nih, ka thu
thu a nih, an mi tina ding a um nawh. Ka nuom nuom thawng ka tih”. Tulai
ṭhangtharhai laia ṭangkam inlar tak a nih. Hi ṭawngkam hin mi hringnun a
faksiet mek. Ṭhalai tamtak nu le pa, khuosung ṭhuoitu, hnam ṭhuoituhai thusuok
iengma loa ngaiin an hringnun an khal meka. Zu le sa dawna buoina siem lo ding
anti laiin zuruia buoina siemin midang zalenna dinga hnawksak um an nih an inhriet phak der nawh. Hnam ṭhuoituha’n
hnam dang ngaizawng nei awilo tia thu an insuo laiin a kal zawnga umin an
hringnun an khal hlak. Vawitam zilna pek an ni khawma a huoilem a ṭhangin an mi
tina ding a um nawh an ti rawp hlak. “It’s my life” an la ti nawk deu deu. An
hawina le hlimna hnawtin an tlan hlak. Hnam darthlalang an nih ti hrietna an
nei der nawh. Ka hringnun a nih ka thu tak a nih ti’n an hringnun an pham.
Buoina le harsatna an tuok meu chu ka hnam, ka mi le sa ti’n an kirnawk hlak.
Hnam le sakhuona sukpawitu an lo ni hlak. An hnu ta hlak bawk si. A ṭhen lem
chu hnam ta dinga ṭi um an kai nawk nghal. Mani hnam sum tlawmte a zawrin
hnamdanghai bawia an intangtir hlak. An zalenna a ṭhatnaw tienga hmangin midang
zalenna sukbuoitu an ni hlak. Absolute
freedom anta dinga a derthawng zie an hriet phak der nawh.
Chuleiin iengkim hi thaw a
thienga chu a ṭha vawng kher nawh.
No comments:
Post a Comment