Saturday, 15 December 2012

THE ACT THAT CAUSE ME TO SUFFER

Mi anga ziek thiem ni ve naw lang khawm tulaia ka tuok leh ka lel pui a ni leiin lo theilo a ngaiin ka hung thai dawk ve el an tah. Baua eiin hril ruok chun insel inhalna a suok nuoma, sienkhawm ziekfung hmanga ziek chuh tu le khawm eiin sel ngai naw a, inrem takin ei um bawk. 



30, May 2011 in Ghy khawpuia thiemna runsang inchuk dingin ka um tan tah a. Vangduoi tlak takin ka ti naw ang taka ka um ta leiin BA 2nd  semester chuh sunzawm ta loin ka lo chawl el tah a. Ka sang exam ding a ni leiin venga fe el loin ka umpui a, hieng hun lai tak hin Sikpuiruoi cum Welfare Meet hmang ding thu ka lo hriet ve leiin keikhawm ka chantawk a ding chun ka phur ve khawp el a. A ni a hung tlung zet chun phur deu saiin ITA Centre, Machkhowa chu ka pan nal nal ta a. Hi ni hi a nih ka hringnun anher danglam tanna ni chuh. Sms a ka unanu ka lo in sms pui hlak chu țhen le ruolhai zarin a tak ngeiin kan in chibai a. Mi zaksie tak ka ni leiin a sakhmel chu ka en hranpa chuong nawh. A chanchin kim taka ka hriet hnungin mi mei mei ni lo, lekhathiem le mi lungril lien tak a ni ti chu ka hung hriet vețan ta a nih. Hun hung fe peiin a mizie ka hung hrietchieng deu deu a, a felzie le lungril puitling na chie ka hmu ve lat. Kawng dang dang anthawk ka en khawmin a fel famkim vawng.





Iem a ni chu a hung um tan ve ta a, nisienlakhawm infatuation ni pal a ti kan lau leiin iengkhawm chu hril chuong loin ka la toțawk țawk a. October ni 15 chen en ka ta, chu zova a la um a ni chun infatuation el niloin a tak tak pa ni ngei tang a tih ti’n thutlukna ka siem nghe nghe a. Session thar a hung tlung tah, keikhawm kan chukna kumkhat chawl ka ni ta leiin college dang dang ka kai theina ding awm ka lo saikar ve a, a tawp taka B. Borooah College ah admission lain ka kaina ding chu ka sukfel tah a nih.



Session thar a hung tlung mek, ka sungrila um chu to pui thei ta lo khawp dingin a hung ințhang lien tier tier a, Vawikhat ip hmin a lo chan ka ni ta leiin tutațum ruok chuh chan kan lau ta leiin huphur sa sa in ka chang chang ka chang ti’n Tarik 14, Aug( Sat) in ka hmangaina chu ka lo hril ve ta a nih. Kha zana ka umdan hai ka hei thlir kir chun khuosawt na ding chau a lo ni el ta si a, țapna ruom mi’n hrawtirtu chu a ni el an ta hih.



Hung hung fe peiin September 9 in ka lo nghakhla tak chu ka ta a lo ni der tah. Thlakhat chu inrem takin hun kan hmanga, a thlahnina a hung invawi tan ni anthawk chu ka beisei naw ang takin insel inhalna’n hun hlu tak el hai kha ka lo hmang lem ta a nih. Insirin țap lang khawm kha hun hlu tak hai kha kokir thei anta si nawh. Kokir thei changsien ka va nuom ngei de aw!!!





Tarik 11, Dec, 2012



Hi ni hi a nih ka damsungah ka thilthaw leia hmangaina khawm changzo ta loa ka um ni chuh. Ama chuh a unaunu hai gas la va enkai dingin a suok a, a buoi em leiin inbie țha hman loin ka fe san ta a nih. Nikhatnia thil tlung kha ka la hriet zing leiin a tak le a tak naw en tum na in ka ruolhaiin an mi ko ti’n ka hril pek a, a lungril puitling leiin țawngbau țha taka mi chain inhawi taka um di’n a mi hung incha nghe nghe a, sienkhawm thudang tieng dei herkawiin ka sms tah a, inhrietthiem nawna leiin huphur hle lang khawm mangțha ti a lo țul el ta si.





Ka khelhril leiin damsungah thiemnaw min changtirtu ding chu ka hringnuna a lo pieng der an tah. Lalbieklien in

“Aw hmangaina mi sukriengtu,

 lungngaina chau aw hmangaina,

Vangduoi hi ni ka chantawk” a lo sak kha ka chunga ka nuom le nuom naw thu ni loin a lo tlung der an tah. Iengdinga ka lo thaw kher am a na?? I kuoma ka vawikhat khelhril na’n chelban boa ka um el hih val lungmawl hin hrietthiem harsa ka ti!! Insirin țap rawng rawng lang khawm a țhangkai ta si nawh. Ko kir thei nisien thudik hrilin inrem takin ei la um ding vei le maw Nau.



Shakespeare in “Sonnet 65” a ziekna a chun “ That in black ink my love may still shine bright” a lo ti a, keikhawm ka hmangaina che hi ka thi hnunga khawm ziek ngeia um a ni leiin par ang la vul ngei ka beisei.



I ti naw zawng ka lo hril pal a ni chun mi ngaidam lul raw aw Nau.



Monday, 18 June 2012

Hringna nei thilthawtheina.

Sakhuo bul (in ṭanna sakhuo) zuituhai chun hringna nei tamtak amani, hringna nei thilthawah ringna neiin an biek hlak a. Pathien biek dan dinga siem ang dungzui chun an biek nawh. Hrietnawhai tiin an biek lem hlak, ringdan tlangpui an nei hai chu hienghai hi an nih:

Animatism: Ram sahrang le rul hin chawlna hmun bik an nei hlak a, sakei chu thingtluon chungah a bawk hlak a, chu a bawkna thingtluon chun sakei thilthawtheina chu nei dingin ringna an nei tlat a nih. Chun, thingtluon chu dil mawngah lo tlalut dai ta sienkhawm sakei thilthawtheina chu thingtuma chun um zing dingin an ring a, mi tuidilah a lo tla chun thingtum chun lo manin, sakei hratna hmanginlo fa zo el dingin an ring hlak. Hiengang ringdan hi Animatism an ti hlak. Chun, fanghma chungah rul a lo invak chun a fanghma khan rul tur a lo hip a, a kha hlak ti an ring.

Totemism: Hnam dang danghai chun ramsa dam, vate dam, tuia thilhring dam le a dang danghaihin mihriem le inlaichinna neiin an ring a. Chu chu Totemism an tih. Hnam thenkhat hai chu ramsa le vatehaia inthawka hung suok niin an ngai. Ramsa thlaa hung suokhai chu Totem hnam tiin inbuk an nih. Hnam thenkhat chun Totem chu pathienin an biek a, amiruokchu, ṭhenkhat chun an totem chu ṭitna le inzana inthuktak nei sienkhawm an biek ve nawh.

Metamorphosis: Mihriem hi ramsa amani, vate amani le thilhringin an hung inchang thei ti ringna hi Metamorphosis a nih. Chuongang bawkin thilsiem danghai khawm mihriemin an inchang thei ti an ring bawk. Hnam ṭhenkhathai ringdan chun mi ṭhenkhat hi sakeiin an hung inchang thei a, an mamaw ang dungzuiin mihriema khawm an hung inchang nawk thei a nih.

Lycantrophy: Hi hi metamorphosis le anhnai hle. Damnawna amani, hri amani leiin miin ramsa amani vate amani nia inhriet tlatna a nei thei a. Chuong mihai chun an ringna in ramsa anga midang suknat tumin an bei rawp hlak a nih. Chuongang inhrietna chu tui dawnlo dinga ser an lo dawnnaa inthawk dam, midanghai pathien biekna hmun sukpawrche naa inthawk dam le dawia inthawkin nei thei a nih.

Fetishism: Thil thenkhatin thilthawtheina amani thlarau amani neiin an ring a. Fetish chu vate tin dam, vate thal dam, arhmul dam, lung dam, thingtum dam le a dang dang an ni hlak. Thilthawtheina umsa chu hmangin mihai chun hlawkna an hmu hlak. Fetishism ei ti chu dawithiemin dawi a thawna dinga dawi hmawl a hmang hlak ang hi a nih.

Animism: Mihriemhai neka thilthawthei lem, thilthawtheina danglam tak umin ringna a um hlak a. Chuongang thilthawtheina nei chu thlarau amani huoi amani an nih a, chuonghai chun thil dang dang an umchil hlak niha ring a nih. Vadung, tlang, thing, puk, dil, lungpui le rawl insang dam hi umchil dinga ring a ni deu tak. Chuong thilhai chu ti le inza an ni hlak a. Chuong an umchil thilhai chun thilthawtheina hmang theiin an ring hlak a nih.

Friday, 1 June 2012

Don't Waste Time with Regrets



“Look straight ahead with honest confidence; don't hang your head in shame.” (Proverbs 4:25 TEV)

You don't need to walk around carrying a load of guilt. The Apostle Paul says, “Yes, all have sinned; all fall short of God’s glorious ideal; yet now God declares us ‘not guilty’ of offending him if we trust in Jesus Christ, who in his kindness freely takes away our sins” (Romans 3:23-24 TLB).

God wants to forgive you. Imagine a giant blackboard with all of your sins written across it; God comes along with a giant eraser and erases it all. It's like an Etch A Sketch: You turn it upside down, shake it, turn it back up, and the slate is clean. God’s forgiveness is the same way, and that's good news, isn't it?

But we need to accept God's forgiveness. We may know about God's forgiveness intellectually, but we have to believe it, deep down inside, accepting in faith that it is true — because it is!

One thing that often blocks us from accepting forgiveness from God is that we are unable to forgive ourselves. You need to forgive yourself for your past failures and sins, for the habits and hang-ups that led you to sin. Forgive yourself! God teaches us, “Look straight ahead with honest confidence; don't hang your head in shame” (Proverbs 4:25 TEV).

Have you ever committed a sin and asked God to forgive you, and even though you know he's forgiven you, you still feel lousy? What do you do in that situation? Do you go back and ask him to forgive you again? Do you confess it over and over again?

No. You only have to confess a sin one time, and it's forgiven. But you may have to forgive yourself a hundred times and say it over and over until it sinks in: "God's forgiven me. It's over.”

Still, we want to keep reminding God of things he's already forgotten. Someone once asked Eleanor Roosevelt, “How did you accomplish so much with your life?” She responded, “I never waste time with regrets.”

Don’t waste time with your regrets. Accept God's forgiveness, and forgive yourself.

Talk About It

What is it that you need to forgive yourself for today?

Do you ever picture God keeping track of all your wrongs? How does that affect your ability to accept his forgiveness?







Hindu hai kut thenkhat

Hindustan rama um ei ni leiin an Kut ropui thenkhat ka hung thaidawk ve a nih.

DIWALI: Diwali hi Hindu kut ropuitakhai laia pakhat a nih a, September-October thla sunga ni 5 zet awh a hmang hlak a nih. Hi kut hi Var kut tiha hriet khawm a nih. Hinduhai ringdan  chun, hi hun sung hin an pathiennu Kali chu a pieng a nih. Chun, a pahninaa chun an pathien Lapa Vishnu nuhmei Laxmi chu a zuituhai in po po a sir hlak niin an ring. A nithum ni chu kut ni ropuitak a na, , Kali Puja/Laxmi Puja an ti hlak. A nili ni chu Vishnu in Bali a hnena ni inchikna dinga hmang a ni hlak. Hi kut sung hin Lal Rama chu hnawthmanga a umnaa inthawkin ama ramah a hungkir nawk a ni leiin chu hrietzingna dinga hmang hlak khawm a nih.

HOLI: Holi kut hi March-April thla vanglaiin an hmang hlak. Holi ti hi 'Holika' tiha inthawka laksuok a na, ama chu meia lawn thei dinga thiemna inneitir a nih. Lal Hiranyakasipu inlal laiin, a khuo le tui haiin ama chu pathien anga be dingin a phut a, amiruokchu a naupa Prahlad chun a biek nuom nawh a. Chuleiin, ama chu pawma meipui fe thlengpui dingin Holika chu thu a pek a. Nisienlakhawm mak tak elin Prahlad chu sansuokin a um a. Holika ruok chun a thipui a nih. Chuleiin, Prahlad sansuoka a um leiin Holi kut hi hmang hlak a nih a, hi kut hi hlimna kut a nileiin rawng chi hran hran an in thekhum hlak a nih.

RAKSHA BANDHAN: Raksha Bandhan hi July-August thla vela hmang hlak a nih a. Hi kuta hin nuhmeiin an tahai kutringah hrui am khit a, chu an va khitpek pa chu a tapa ngei a nih a, a farnu venghim sin chu a thaw ding a nih ti inentirna a nih.

KRISHNA JANMASTAMI, KRISHNA JAYANTI: Krishna hung pieng lawmna dinga kut hmang hlak chu a nih. Krishna piengni chu hlimtakin, zankhawvara hlasak le lamin, an hmang hlak a, a zinga chun zingkara inthawkin bu an nghei a, zantieng ruoi the in an suktawp hlak a nih.

DURGA PUJA/NAVARATRI: Hi kut hi September-October thla sunga hmang hlak a nih. Navaratri ti chu zan kuo tina a na, chu leiin zan 9 chen hi kut hi an hmang hlak. Zantienga inthawka zanthang chena hmang a nih. Chun, busik kut ti a ni bawk a, chuleiin busikna hmangruo, kawite dam, hmawl dam le thil dang dang hai an chawi khawm bawk hlak.

DUSSEHRA: Navaratri zova ni 10 hnungag Dussehra hi hmang a ni hlak a. Ram in Ravan a hnena hrietzingna dinga hmang hlak a nih. Suol thilthawtheina chunga thutakin hnena a changna lawmna kut khawm a nih.

MAHASIVARATRI: March-April thla sungin Mahasivaratri hi hmang a na, Shiva suklungawina dinga kut a nih.

GANESH CHATURTHI: Ganesh Chaturthi hi September thlaa hmang hlak a nih a. Hi kuta hin Ganesh chu vangneina an neina dingin an biek hlak a nih. Ganesh hi malsawmna po po neitu niin an ring a. Hi lei hin hi kut hi Ganesh suklungawina dinga hmang a nih.

Saturday, 5 May 2012

Hindutva

Hindutva ti thumal hi 'Hindu' ti le 'Tatva' ti thumal infinkhawm a nih a, a umzie chu 'Hindu sakhuo ṭhuoitu' amani Hindu nundan' amani tina a nih. Hun sawttakainthawk khan Muslim haiin an hung run hma daia Hindu sakhuo ropuina tungding tumna a lo um rawp tah a. Kumzabi 19-na le 20-na sung khan Hindu sakhuo sukharnawkna ding bika indin pawl hran hran an um a, chuonghai chu Brahma Samaj, Arya Samaj, Rama Krishna Mission le a dang dang an nih. Amiruokchu chuonghai chu an hun sung khan Hindu sakhuo pawl dang angin an um a nih.

Hindutva thawding bulpuitak hai :
 Hindutva chun Hindu sakhuo tadinga harsatna siemthei sakhuo danghai suksiet hi a tum a nih. Vedic hun, hun rangkachak (Golden Vedic Age) tungding nawk a tum a, Arya Samaj Indintu Dayananda Saraswatithaw angin mihai chu Veda buhaia kirnawk dingin anfui a nih
.
A pahninaa chun, Muslim le Kristien dan le zie thenkhat hai chu Hindutca chun a laklut a, chuonghai chu an dan le zie hrim angin a puong a. Hienghai hi an ta ng hrimin an hmangin an inchuktir a nih.

A pathumnaa chun, Kristien haiin hmun dang danga Biekin an indin angin Hindutva chun hmun dang dangah Temple bawl an tum bawk a. An lungrila sipliem chu Babri Masjid suksiet le a hmuna Ram Temple bawl hi a nih.

A palinaa chun, Hindutva chun Scheduled Tribes le Scheduled Castes mihai chu school dam, sakhuo inchuktirna hmun le fahra enkawlna hmun dam hawnginHindu dharma inchuktir a tum a, chu khelah, hieng mihai dawmkangnading hin vantlang tading sin ṭha dang dang a thaw bawk.

Hindutva hmel chi dang dang hai:

 

1.Rashtriya Swayam Sevak Sangh(RSS) hi Hindutva hnuoia pawl,zakuo bika inchei pawl(uniformed wing) an nih a, Sangh Parivar thupek angina sin an thaw hlak a nih.
2.Bharatiya Janata Party(BJP) hi politics tienga pawl an nih a, anni hi Sangh Parivar hai politics party ropui tak chu an nih.
3.Vishwa Hindu Parishad(VHP) hi khawvel pumpui Hindu inzawmkhawm pawl,khawvel pumpuia Hindu sakhuo sukhmasawn tum pawl an nih.
4.Bajrang Dal hi mani inpe pumhlum(volunteer) pawlhai dinga indin an nih.Anni hi mi le inbei huna a hmatawnga um dinga inchuktir(trained) an nih. Sipai pawl tia ko thei an nih.
5.Shiv Sena pawl hi Shiva Sipai pawl an nih a, anni khawm hi Bajarang Dal le inanga sinthaw sipai pawl an nih.
            Hieng naw khawm hi Bharatiya Mazdoor Sangh(Indian Trade Union),Hindu Munnani,Hindu Jagran Manch lepawl dang dang hai hi a tul ang peia Sangh aia sinthawtu an nih.Hieng pawlhai pop o hin RSS/VHP thupekin Hindu Sakhuo sukhmasawnna ding le venghimna dingin sin an thaw a nih

Monday, 26 March 2012

My great great Grandpa Pastor Tlurpu

Pastor Tlurpu hi,Manipur state-a,Tamenglong biel sunga Zote khuoa pieng a nih a.A pieng hun hi hrietchieng a ni nawh.A chin lain Sartuinekah an hungin pema.Indopui Pakhatna(1914-1918) khan, Allied Forces hai thangpui dingin a fe veh a.Lekha tlawmte lo inchukta a ni leiin,Medical Corps(damdawi tieng) sin a zu thaw ve leiin ,hrietna tamtak a hung hawna,1918 kum bul khan an hung kir nawk a nih. A ruolhai kristien an lo ni tawl tah a.Ama khawmin Sep ni 13,1918 khan,Pathien thu a hung awi veh a.Ama zirtirtu/Tirko Damsuokin,’Ni 16in Tlurpu rawiin an suol an sim’, tiin an lo ziek a.
                Damdawi tieng thil a hung hriet chu, a rawngbawlnaa khawm a tangkai pui em em a.Ama hin Meitei tawng a hriet leiin,lal kut-le-ke pawimaw a hung ni bawk a.Harna Runpui Sartuinekah a tlung lai khan, lal aiawin a lo inzin suol a.A um naw kar taka a ruolhai po povin  Thlarau malsawmna a dawng chu an hnar em em el a.”Ka chang ve  thei duoiin,”tiin mi hmaah a kun zawn zawn hlaka.A beisei angina a hung chang ve tah a.An khawlai fangnaah a pai vela,inhuoia a tlan lut leh,vawkpui te thuoi huoi deu a va tuok fuka!!!
                Kum 1920 sung khan,rawngbawlna ding zawngin an vak suok ve hlak a.Lakhipurah Thingtinkim tieng hotuhaiin an hang ko ve leiin.June 1,1921 in Kohranin tawngtaiin an in thla ve a nih.A ruolhai-Kambuong,Sunro le Lera leh thlaruk sung Tirko sin an in chuk a.anni rawi hin,Pu Zosapthara(Rev Edwin Rowlands) kha an zui rawn bik a.Tripura tieng le Chittagong Hill Tracts tieng hmun tamtak an fang hlak a nih.
                Meitei tawng thiem ani leiin,Kuokluongah hmun khuor dingin an tir a.Kum 1922 Jan thla khana sunghai le Kuokluongah an lut a.Meitei lai rawng a bawl sa bawk a.Rawng a bawl hlim lai chun,harsatna a tuok zeu zeu hlak.Kuongthluhau(Late Rev Thansei Buhril a pa) leh Tuisuoliena an fe tumin,khaw sungah an inluttir nuom nawh a.Khawhnawmah an riek a.A zingah Tupidawr tieng an feh a.Tuolpui,kuki khuoa a fe tumin,an lalpa lovai hung tlungin a in sunga lo um chu a hmuin a lung a sen em em el a.Tuithei a laka hei vuok a tum leh thingpumin a lo dang a,a vuok nawh a.Ni khat chu a naupa Sapkung a nuhmei Hemnu leh Ngente khuoah Pathien thu hril dingin an feh a.Ngente khuo mihai chun,an inriektir nuom nawh a.An pahni chun hla an sak phing leh an ngainuom a, an inriektir tah a.Pathien thu khawm an hril thei ta a.
                Kum 7 lai rawng a bawl hnungin ,Kohranah buoina nasatak a hung tlung leiin,a lung a muong thei ta nawh a.Thawk khat tak chu,Pu Watkin Roberts pawl tieng a thang a,Indo-Burma Pioneer Mission hnouah a um ta lem a.Amiruokchu, Kohran buoina a hung sosang pei lei khan,a rawngbawlpui Pastor Kambuong leh Welsh Mission an hung bel a.Synodical Exam a pass ve leiin,Cachar Hiil Tribes Assembly (Synod) chun Jan 22,1939 khan , Gobolcherraah,pastor a hung ni ve tah a.Ringumtak le hlawtling taka kum 50 neka tam rawng a bawl hnungin,Oct ni 15,1981 khan Kumacherrah Mission Compound(Ramthim Hmunah) Lalpa kuomah a lo chawl ve ta a nih.

                                A mizie inchik tlakhai:
1.Piengpui lungril thatak nei,dawthei le zainem em em el a nih.Mi taima a ni bawk.
2.A Kristien hringnin sukhring zingtu le sukhrattu chu Krista tuorna thu a nih.Ni khat, a biel fang kir tiengah, Meitei dawr pakhat a chawl dingin a lut a.A dangchar chun,Saacrament a sem mahla a hang dawn chu a tap el tah a.”Pa,iengleia I tap am?” an ta.”Nangni chun hrie naw ti niu,”a ti pek ringawt a.Krista tuorna le a thisen suok kha a hei ngaituo suok a nih.
3.Mi bengvar le tlawmngai theitak a nih:
Inkhawmpui thlasiet thlak tak el,Jakradawr(Jakuradhar) a Jan ni 12-15,1922-a a um tum khan,Pastor R.Dala chu,Tupidawra nga a fak suol leiin,tuihriin  a man a,Jakradawr tlung hmain pum chungah a thi el tah a.Paastor Tlurpu chu bawisawmtu takin a thang a.Tirko Damsuok le Tirko Lera’n an thangpui a,Tirko Tlurpu hin, a ruong chu Tuiruong kaia inthawkin khawsung chenah a puok kai a.kha tum khan,tuihri(Cholera) ti leiin,inkhawmpuia hung 200 vel zet an tlansie a nih.